Stroom: lang op pad zonder platte accu

In de camper heb je stroom vaker nodig dan je denkt. De meest voor de hand liggende stroomverbruikers zijn je verlichting en de USB-aansluitingen of 12 Volt aansluitingen om je telefoon op te laden. Maar ook de waterpomp heeft stroom nodig om water naar je kraan en WC te kunnen pompen. En als je een compressorkoelkast hebt, zal je ook voldoende stroom in huis moeten hebben. Op de camping kan je je buscamper op de walstroom aansluiten, maar als je off-grid wilt staan, is die stroom er uiteraard niet en moet je er dus zelf voor zorgen.

Stroomverbruik

Laten we eerst eens even naar de verbruikers kijken, want dan weten we tenminste waar we het over hebben. Het verbruik van elektrische apparaten wordt in Ah (Ampère per uur) of in W/h (watt per uur) weergegeven. Een compressorkoelkast gebruikt bijvoorbeeld ongeveer 2 ampère per uur, een laptop 5 A/h, je verlichting 1 A/h en je batterijlader voor je camera zo’n 4 A/h. Als je die cijfers vermenigvuldigt met het aantal uur dat je ze gebruikt, weet je hoeveel A/h je per dag nodig hebt. Bij een heel gemiddeld gebruik, zou je op zo’n 40 tot 50 A/h per dag uitkomen. Ben je constant laptops aan het opladen en kijk je ook nog TV in je buscamper, verbruik je uiteraard meer stroom dan wanneer je geen laptops oplaadt en geen TV kijkt. Als je bovendien ook nog een absorptiekoelkast hebt (die op gas werkt) heb je fors minder stroom nodig dan buscampers met een compressorkoelkast.

Batterij

We gaan dus even uit van een gemiddeld verbruik van 40 tot 50 A/h per dag. Als je twee dagen off-grid wilt kamperen, waarbij je geen mogelijkheid hebt om je accu’s bij te laden, zou je in theorie dus ongeveer 100 ampère aan accucapaciteit aan boord moeten hebben. Het lastige is dat de meeste accu’s (afhankelijk van het type) niet voor de volle 100% ontladen kunnen worden. We gaan er gemakshalve van uit dat je accu slechts voor 50% ontladen kan worden en dat betekent dat we voor die twee dagen off-grid kamperen 50 ampère maal twee dagen, maal twee is 200 ampère moeten hebben. De gemiddelde huishoudaccu is zo’n 100 ampère, dus dat zou betekenen dat je een dubbele huishoudaccu nodig hebt voor twee dagen off-grid kamperen. Dat is een redelijk pessimistisch scenario. In de praktijk doe je – zeker als je voorzichtig bent met je verbruik – langer met twee huishoudaccu’s.

Als off-grid staan echt je ding is, kan je een ander type accu overwegen: de Li-ion accu. Deze accu’s kunnen, in tegenstelling tot de meeste andere accu’s, wel tot bijna 100% worden ontladen. Bij twee dagen off-grid staan met een behoefte van 50 ampère per dag heb je met een accu van 100 ampère dus al genoeg stroom in huis. Je bespaart daarmee dus het volledige gewicht van een tweede huishoudaccu. Een Li-ion accu gaat bovendien vele malen langer mee dan een ander type accu. Ze zijn alleen in aanschaf wel een stuk duurder.

Laden

Gelukkig kan je je huishoudaccu’s ook opladen zonder je buscamper aan te sluiten op de walstroom. Er zijn twee manieren: opladen tijdens het rijden en opladen middels zonnepanelen op je dak. Als je met je buscamper rijdt, worden je huishoudaccu’s vanzelf opgeladen. Daar hoef je zeker geen hele dag voor te rijden. Doorgaans is een uurtje of twee, drie al genoeg, afhankelijk van je snelheid en de verbruikers die je in de buscamper aan hebt staan (de airco slokt best wat oplaadcapaciteit op bijvoorbeeld).

Als je langere tijd op één plek wilt staan, zonder tussentijds te rijden, zit er maar één ding op: een zonnepaneel op je buscamper laten installeren. Hiermee vergroot je je off-grid tijd aanzienlijk. Standaard vaste zonnepanelen op een profiel leveren maximaal 100W/h op, oftewel 8,3 A/h. In de praktijk haal je dat vermogen uiteraard alleen onder ideale omstandigheden, maar zelfs als je maar 2 A/h gedurende twaalf uur binnen weet te halen, kom je al bijna aan de helft van de benodigde hoeveelheid stroom per dag. Dat betekent dat je dus drie dagen off-grid kunt staan, in plaats van twee.

Theorie versus praktijk

In bovenstaande uitleg hebben we gebruik gemaakt van allerlei aannames en gemiddeldes. In de praktijk heb je zelf invloed op die cijfers en kan je (veel) langer off-grid staan dan je denkt.

Wij (zie ‘over ons’) hebben twee huishoudaccu’s van 85 ampère per stuk en één zonnepaneel met een maximaal vermogen van 100 Watt. Onze grootste verbruiker is de compressorkoelkast van 80 liter. Daarnaast laden we elke dag twee telefoons, twee laptops, een ipad en wat camerabatterijen op. Tenslotte hebben we nog allerlei kleine verbruikers, zoals de LED-verlichting, de waterpomp, onze geluidsinstallatie (een Zenec) en de kachel (de kachel werkt op gas, maar heeft wel stroom nodig om het systeem te besturen en de ventilator te laten draaien). Wij hebben in de praktijk nog nooit zonder stroom gestaan.

De grootste verbruiker, namelijk de koelkast, verbruikt meer stroom naarmate het warmer wordt in de bus. Meer warmte betekent meestal meer zonneschijn, dus ook meer stroom uit het zonnepaneel. Als je bij je camper bent, kan je door goed te luchten, de temperatuur in je buscamper laag houden, terwijl je wel maximaal stroom uit je zonnepaneel haalt.

Ook kan je de temperatuur van je koelkast instellen. Stel je een hogere temperatuur in, wordt er minder stroom verbruikt dan wanneer je een lagere temperatuur instelt. Ook verbruikt een goed gevulde koelkast minder stroom dan een half lege koelkast. En uiteraard verbruikt een koelkast die vaak langdurig wordt geopend veel meer energie dan een koelkast die slechts af en toe kort wordt geopend.

Waar ga je heen?

In Zweden stonden we in de maand juni drie weken lang op één plek, zonder gebruik te maken van walstroom en zonder bij te laden door te rijden. Het zonnepaneel leverde daarbij meer stroom op dan we nodig hadden, ook met de koelkast aan. In Zweden is het echter relatief koel (vergeleken met Spanje) en is er meer dan 20 uur per etmaal daglicht. Bovendien waren we constant in de buurt van de bus en konden we de temperatuur in de bus dus ook beperken. In de nacht koelde het dusdanig af dat de koelkast weinig hoefde te draaien.

In de zomer in Spanje is het een ander verhaal: bij buitentemperaturen van tegen de veertig graden is een koelkast bijna non-stop aan het koelen. Als er dan ook nog eens lichte bewolking is en het ‘s nachts nauwelijks afkoelt, zal je aan twee huishoudaccu’s en één zonnepaneel wellicht net niet genoeg hebben.

Conclusie

Het is best lastig om te zeggen hoeveel accucapaciteit en laadcapaciteit je precies nodig hebt. Talloze variabelen beïnvloeden namelijk zowel je verbruik als je laadcapaciteit. Als je meerdere dagen off-grid wilt staan zonder elke dag te hoeven rijden, zal je minimaal één zonnepaneel op je dak moeten laten leggen. Voeg daar een tweede huishoudaccu aan toe, of vervang je standaard accu door een Li-ion accu en je bent goed voorbereid op off-grid camperen onder niet al te veeleisende omstandigheden.

Over ons

Wij wonen, werken en reizen sinds begin 2022 in een buscamper van net geen zes meter. We staan meestal off-grid, omdat we het leuk vinden én omdat twee tot drie tientjes per nacht een aardige deuk in ons budget slaat. Inmiddels weten we precies wat er nodig is voor een geslaagde off-grid ervaring.